Koffie: het is de favoriete drank van veel Nederlanders en Belgen. Iedere dag wordt er alleen in Nederland 6,5 miljoen liter koffie gedronken. Een gemiddelde Nederlander drinkt 150 liter koffie per jaar. Toch zijn Nederland en België geen traditionele koffielanden. Honderden jaren geleden betaalde je voor een kopje koffie de hoofdprijs, omdat het een exotisch product was. Tijd om een kijkje te nemen in de geschiedenis!

De koffieplant is ergens in de tiende of elfde eeuw in Ethiopië ontdekt. Daar begonnen de eerste mensen koffie te drinken. Het zwarte goud verspreidde zich in de vijftiende eeuw naar Jemen, waar de koffieplanten groeiden. Een eeuw later werd er koffie gedronken in Perzië, Egypte, Syrië en Turkije.

Koffie werd niet alleen thuis gedronken, maar ook in koffiehuizen, zogenoemde 'qahveh khaneh'. In deze koffiehuizen kwamen buurtbewoners samen om verhalen en ervaringen te delen. Ook vonden er regelmatig optredens plaats en werden er spelletjes gespeeld, zoals schaken. Jaarlijks bezochten duizenden pelgrims de heilige stad Mekka, waardoor het nieuws over de 'wijn van Arabië' over de wereld verspreidde. De Arabieren waren overigens niet van plan om koffieplanten te exporteren...

Een koffiehuis in Londen in de zeventiende eeuw.

In de zeventiende eeuw importeerden Europeanen steeds meer koffiebonen uit Arabië. Tegenstanders van koffie noemde het drankje de 'bittere uitvinding van satan', maar de groep voorstanders nam alleen maar in omvang toe. In 1615 werd het eerste koffiehuis in Venetië geopend. Daarna volgden grote steden in Engeland, Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland en Nederland. In 1663 opende het eerste koffiehuis in Amsterdam; een jaar later volgde een koffiehuis in Den Haag. In het midden van de zeventiende eeuw waren er alleen in Londen zo'n 300 koffiehuizen. De vraag naar koffiebonen nam hierdoor toe.

Arabië verliest monopolie
Dankzij Nederland is koffie een populair drankje. Nederlanders slaagden er in de tweede helft van de zeventiende eeuw in om zaden te verzamelen van de koffieplant. Deze zaden werden naar Batavië (Indonesië) verscheept, waardoor er koffieplantages ontstonden op het eiland Java. Al snel had Nederland een goedlopende koffiehandel. De plantages verspreidden zich naar de eilanden Sumatra en Celebes.

Nederlandse plantage in Bengal, een schilderij van Hendrik van Schuylenburgh (1665).

Verspreiding naar de Nieuwe Wereld
Toch maakte de burgemeester van Amsterdam een grote vergissing. Hij gaf in 1714 een jonge koffieplant cadeau aan koning Louis XIV van Frankrijk. In 1723 nam Gabriel de Clieu in het geheim een stekje van deze plant mee naar de 'Nieuwe Wereld'. Het stekje overleefde de reis, ondanks aanvallen door piraten en een groot tekort aan drinkwater. De Clieu deelde zijn laatste drinkwater met zijn geliefde koffieplant. Het stekje kreeg uiteindelijk plaats op het eiland Martinique in de Caribische Zee.  Dit eilandje is ruim twee keer groter dan Texel. Vijftig jaar na aankomst van het stekje waren er maar liefst achttien miloen koffieplanten op Martinique! Hiervandaan verspreidde de koffieplant zich naar de Zuid- en Midden-Amerika.

In de achttiende eeuw werd er volop geëxperimenteerd met koffieplanten. Er werden plantages gestart in jungles, op bergen en vlakten. Op sommige plekken floreerden de koffieplanten, terwijl andere plantages niet van de grond kwamen. De vraag naar koffiebonen bleef toenemen, waardoor veel landen aan het eind van de achttiende eeuw fortuinen verdienden aan het zwarte goud.

Koffieconsumptie in huis
De afgelopen eeuw wordt er thuis steeds meer koffie gedronken. In eerste instantie werd er alleen filterkoffie geconsumeerd, maar later konden mensen ook volautomatische bonenmachines aanschaffen. Bonenkoffie is - natuurlijk - de lekkerste koffie, omdat gebrande bonen na het malen direct worden gebruikt. Bij filterkoffie gaan veel aroma's verloren.

De hedendaagse espressomachines komen qua werking overeen met Gaggia-machines uit de jaren veertig van de vorige eeuw.

Doe de koffiequiz
Weet jij heel veel over koffie? Voltooi onze koffie quiz en probeer alle vragen goed te beantwoorden. Ben jij fan van goede koffie? Bekijk het assortiment koffie van Mocca d'Or of koop een professionele koffiemachine.